Hoofdstuk I | Inhoudsopgave | Hoofdstuk III

Het eerste wat we leren is:

1. Het kan niet veranderd worden
'Wat uit het vlees geboren is, is vlees' en blijft vlees. Geen macht ter wereld kan het in geest veranderen. De mensen praten over verandering van de gezindheid, maar dat is ijdel gepraat. Het verandert niets aan het feit. De mensen raken het nooit moe pogingen tot verbetering te ondernemen, maar krijgen alleen maar teleurstellingen te verwerken: het blijkt overduidelijk dat noch beter onderwijs noch godsdienst de oude natuur kan veranderen, of een nieuwe kan geven. Het vlees kan buitengewoon beschaafd en ontwikkeld worden. Dit is de verfijnde 'wil van de gedachten' (Gr. dianoia), maar ook de grove 'begeerten van het vlees' (Ef. 2:3); beide zijn evenzeer 'verre van' (vers 13) God, en in gelijke mate voorwerp van Zijn 'toorn' (vers 3).

Het vlees kan heel godsdienstig gemaakt worden, want godsdienst bestaat uit voorschriften, plechtigheden en ceremoniën. Al deze dingen zijn uitwendig en dienen het vlees. Al deze dingen kan het vlees verrichten. Het kan dagen, feesten en vasten houden (Col. 2:16, 20, 21; Rom. 14:5, 6). Het verlustigt zich in 'Regels voor het dagelijks leven', het schept behagen in voorschriften. Al deze dingen dienen het vlees, en godsdienstig vlees is erg gesteld op deze dingen, net zoals ongodsdienstig lees op andere genoegens gesteld is. Vandaar het gevaar van ieder soort zogenaamde godsdienst, waarin iets is dat vlees dient.

Meeslepende muziek, aangrijpende verhalen, vurige smeekbeden kunnen allemaal 'bekeerlingen' maken, maar kunnen die niet vasthouden, als ze eenmaal gemaakt zijn. Dat is de oorzaak dat er zoveel bezorgdheid is over hoe velen van zulke 'bekeerden' zullen kunnen stand houden. Misschien houden ze enige dagen stand, enige maanden of zelfs enige jaren, maar zullen ze stand kunnen blijven houden? Al deze uitwendige dingen 'gaan door het gebruik te loor' (Col. 2:22). Zij zijn geboren uit het vlees. Alleen 'wat uit de Geest geboren is, is geest' (Joh. 3:6). 'Al wat God doet, is voor eeuwig' (Pred. 3:14); en 'Elke plant die Mijn hemelse Vader niet geplant heeft, zal uitgeroeid worden' (Matth. 15:13). Deze worden werden door de Heer gesproken tot hen wier godsdienst uit het vlees was en bestond uit wassingen en lange gebeden uitspreken; tot hen die God met de lippen eerden en meenden dat de mens verontreinigd werd door wat de mond binnengaat' (vers 11).

Zij werden gesproken betreffende Farizeeën en schriftgeleerden uit Jeruzalem, de plaats waar de godsdienst in acht genomen werd (vers 1); en ze worden ook nú gesproken tot allen die 'leringen leren die geboden van mensen maken', die de mensen godsdienstig willen maken door te werken op gevoelens van het vlees en trachten hen heilig te maken door te zeggen 'raak niet, smaak niet, roer niet aan' (Col. 2:21); en die meer rekening houden met 'wat de mond binnengaat' (Matth. 15:11) dan met wat 'uit het hart voortkomt', alsof het één bovennatuurlijke macht bezat die het ander zou kunnen beïnvloeden. Neen! De natuur van de oude mens kan niet veranderd worden. Deze 'onderwerpt zich niet aan de wet van God, kan dat trouwens ook niet'. Dit doet de zaak eens en voor altijd af voor hen die zich onderwerpen aan het Woord van God in Romeinen 8:7.

Wanneer we dit eenmaal goed beseffen, wordt het ons onmogelijk om te bidden 'Reinig onze harten', want dan rijst vanzelfsprekend de vraag; welk 'hart'? het oude of het nieuwe? Het oude kan niet gereinigd worden en het nieuwe behoeft niet gereinigd te worden. David kon bidden: Schep mij een rein hart, o God (Ps. 51:12), maar dat is iets anders. Dat simpele feit en waarheid uit Gods Woord is een bijl die aan de wortel gelegd is van alle 'reine-harten'-lering van hen die, hoewel gerechtvaardigd uit genade, geheiligd willen worden uit de werken.

Al deze mensen vallen onder de terechtwijzing van Gelaten 3:3: 'zijt gij zo onverstandig? Gij zijt begonnen in de geest (of: de nieuwe natuur), wordt, gij nu volmaakt (of' volmaakt gij Uzelf nu) in het vlees?' Het is dit belangrijke onderwijs aangaande de twee naturen in het kind van God, dat al het onderwijs van deze tijd waardoor zo velen in geestelijke nood komen, terechtwijst. In plaats van in de strijd waar zij over treuren nu juist een bron van zekerheid te zien, pogen zij er van af te komen door te trachten dat tot stand te brengen dat absoluut onmogelijk is, door de oude natuur te reinigen en te verbeteren. Over al zulk onderwijs en al zulke pogingen luidt de doodsklok de plechtige woorden:

'Kan dat trouwens ook niet.'

Het tweede dat wij leren is dat de oude natuur maar één einde heeft:

2. Het einde is de dood!
Het vlees en alles wat daar toe behoort, zijn godsdienst en zijn zondigheid, zijn deugden en zijn ondeugden, alles loopt uit in de dood Alles is maar van tijdelijke aard en houdt geen stand. 'In Adam sterven allen' (1 Cor. 15:22)-De gezindheid van het vlees is de dood' (Rom. 8:6). Daar dit verband houdt met het lichaam wordt het genoemd 'dit lichaam van (of: bestemd voor) de dood (1)' (Rom. 7:24). Niets anders dan de dood kan het einde zijn van alles wat uit het vlees is, Het is geboren uit het vlees. De 'eerste Adam' werd geformeerd uit het stof der aarde en al zijn nakomelingen keren terug tot stof (Gen. 3:19).

3. Wie er op bouwt, zal verderf oogsten
Het derde feit is een gevolg van het tweede: Want wie op (de akker van) zijn vlees bouwt, zal uit zijn vlees verderf oogsten' (Gal. 6:8). Alle pogingen het vlees te verbeteren, alle voorschriften die betrekking hebben op het vlees, elke voorziening die voor het vlees gemaakt wordt, alles eindigt in verderf en dood: alles 'gaat door het gebruik te loor' (Col. 2:22). Maar ons onderwerp heeft een gelukkiger en meer gezegende kant. Er is zoiets als een nieuwe natuur, zoals we in het volgende hoofdstuk zullen zien.

Voetnoten:

(1) vgl. Rom. 8:36. Genitivus relationis (betrekking, verhouding)

Hoofdstuk I | Inhoudsopgave | Hoofdstuk III